به گزارش مجله خبری نگار،کار کردن و تلاش برای زندگی و امرار معاش در همه فرهنگها سفارش شده است و در دین اسلام هم سفارش زیادی برای کسب روزی حلال شده است، کار کردن در فرهنگ ما ایرانیان مورد تاکید بزرگان قرار داشته و دارد و تاجایی که بخشی از اشعار، پند و اندرزها و ضرب المثلها را به خود اختصاص داده است، مانند: «کار عار نیست!» و این ضرب المثل موید توصیههای دینی و فرهنگی ما برای کسب روزی حلال از طریق درست و پسندیده است.
از سویی دیگر اگرچه کار کردن برای کسب روزی حلال و امرار معاش ثواب دارد، اما راه و روش و ابزار خودش را میطلبد و در عین حال باید سلامت نیروی کار هم حفظ شود و کار کردن به هر قیمتی نباشد.
«عجله کار شیطان است.» و «کار از محکم کاری عیب نمیکند.» از دیگر ضرب المثلهایی است که در فرهنگ ما مورد توجه قرار گرفته است ونشان میدهد که در کار کردن نباید عجله به خرج داد و با دقت کافی دل به کار داد و تمام جوانب ایمنی رعایت شود.
به هرحال با تمام تاکیدات و سفارشاتی که از سوی مسئولان و بزرگان فرهنگ و ادب در خصوص کار و رعایت ایمنی انجام شده است، شاهد اتفاقات بسیار دلخراشی در محیطهای کار هستیم که سالانه شمار زیادی از هموطنان بر اثر این حوادث جان خود را از دست میدهند و شمار زیادی هم مصدوم و دچار از کار افتادگی موقت یا دایمی میشوند و بارسنگین مالی و اقتصادی به خود و خانوادهایشان و نظام اقتصادی کشور وارد میکنند.
بخش عمدهای از حوادث کار قابل پیشگیری است، برنامههای پیشگیری از وقوع حوادث، همچون استفاده از وسایل حفاظت فیزیکی (برای جلوگیری از سقوط حین کار، استفاده از کلاه ایمنی در کارگاه ها)، آموزش بهداشت کار و نظارت موثر بر کارگاهها میتواند در کاهش حوادث حین کار و مرگ و میر ناشی از آن موثر باشد.
اهمیت حوادث ناشی از کار، غیر از بار مالی فراوانی که برای افراد، خانواده ها، شرکتها و سازمانها و بخصوص سازمانهای بیمه گر و درمانی به بار میآورد در سطح کلان میتواند دارای ابعاد اجتماعی و سیاسی وسیعی نیز شود، نمونههای حوادث ناشی از کار که در صدر اخبار رسانههای جهان و کشورمان قرار گرفته اند و از یک حادثه صرف کاری به یک اتفاق اجتماعی و سیاسی تبدیل شده اند کم نبوده است که از آن جمله میتوان به آتش سوزی در محلهای کار، تجاری، بازار و برخی از مراکز درمانی یا معادن و دیگر مکانها اشاره کرد.
همه ما ایرانیان حادثه کار در محلهایی که همین چند سال گذشته مانند ساختمان پلاسکو، معدن یورت استان گلستان، مرکز درمانی سینای اطهر، آتش سوزی در قسمتهایی از بازار تهران و تبریز را به خاطر داریم که جان دهها نفر به دلیل سهل انگاری و رعایت نکردن اصول ایمنی در محلهای کار به خطر افتاد و خانوادههایی را که عمدتا هم سرپرست خانوار بودند در اندوه و غم از دست دادنشان دغدار کرد.
بر اساس قوانین موجود، حوادث ناشی از کار با ویژگی خاصی مشخص میشود؛ حوادثی که حین انجام وظیفه و حوادثی که به سبب انجام وظیفه رخ میدهند و حادثه ناشی از کار عبارت است از اتفاق یا پیامدی که در جریان انجام کار پدید آمده و با صدمات شغلی مرگبار یا غیر مرگبار همراه باشد همچنین مطابق ماده ۱۳ آئین نامه چگونگی بازرسی کار موضوع تبصره ماده ۹۹ قانون کار در هنگام بررسی حوادث منجر به فوت و نقص عضو و آسیب دیدگی بازرسان کار موظفند برای مستدل بودن گزارش حادثه نظریه پزشکی قانونی را اخذ و مورد توجه قرار دهند.
خدمات سازمان پزشکی قانونی کشور در زمینه حوادث کار در دو بخش معاینه مصدومان و معاینه اجساد ارائه میشود و مراجعان حوادث کار را افرادی تشکیل میدهند که در اثر حوادث کار دچار آسیب جسمی میشوند برای معاینه و تعیین میزان خسارت به مراکز پزشکی قانونی مراجعه میکنند و توسط کارشناسان این سازمان مورد معاینه بالینی قرار میگیرند.
علاوه بر مصدومان، اجساد متوفیان حوادث کار نیز برای تعیین علت فوت به پزشکی قانونی ارجاع میشود، عواملی همچون سقوط از بلندی، اصابت جسم سخت، کمبود اکسیژن، سوختگی و ... از مهمترین دلایل مرگ حین حوادث کار هستند.
بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور در سال گذشته یک هزار و ۸۱۹ نفر در حوادث کار جان خود را از دست دادند که یک هزار و ۷۹۳ نفر از آنها مرد و ۲۶ نفر هم زن بودند و سال قبل از آن (۱۳۹۸) در مجموع یک هزار و ۷۵۳ نفر به دلیل حوادث ناشی از کار فوت کردند که یک هزار و ۷۴۳ نفر مرد و ۱۰ نفر هم زن بودند.
همچنین در سال گذشته استان تهران با ۳۹۶ با نفر فوتی حوادث کار (شامل ۳۸۲مرد و ۱۴ زن) و سال ۹۸ هم با ۴۲۷ نفر (۴۲۳مرد و ۴زن) بیشترین آمار فوتیهای دسال گذشته در حوادث کار داشت و بعد از تهران هم استان خراسان رضوی با ۱۲۹ (۱۲۸مرد و یک زن) جان باخته حادثه کار در سال ۱۳۹۹ وبا ۱۱۲ (۱۱۱مرد و یک زن) فوتی حادثه کار در رتبه دوم ازنظر بیشترین تعاداد مرگهای ناشی از حوادث کار قرار داشت.
بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی سقوط از بلندی، اصابت جسم سخت، برق گرفتگی، سوختگی و کمبود اکسیژن به ترتیب بیشترین دلایل حوادث کار را به خود اختصاص داده است.
در سال گذشته سقوط از بلندی بیشترین دلایل مرگ در حوادث کار را به خود اختصاص داد در این سال ۷۹۶ نفر بر اثر سقوط از بلندی در حین کار جان خود را از دست دادند.
پس از سقوط از بلندی، اصابت جسم سخت با ۴۴۴ فوتی در رتبه دوم دلایل مرگ در حوادث کار قرار میگیرد و برقگرفتگی (۲۴۹ فوتی)، کمبود اکسیژن (۱۰۲فوتی) سوختگی (۸۶فوتی) و سایر موارد (۱۴۲فوتی) از دیگر دلایل مرگ در حوادث کار در سال ۱۳۹۹ بودند.
پزشکی قانونی به منظور جلوگیری از مرگهای ناشی از حوادث کار و یا کاهش آنها در توصیههایی تاکید کرده است: یکی از مهمترین دلایل به وجود آمدن چنین حوادثی، رعایت نکردن اصول اولیه ایمنی در کارگاه است که متاسفانه به علت گسترش نیافتن فرهنگ استفاده از اصول ایمنی و محدودیتی که در اجرا برای نیروی کار ایجاد میکند، کارگران رغبتی به استفاده از وسایل و تجهیزات ایمنی نشان نمیدهند و به همین علت حضور کارشناسان ایمنی در انجام مراحل کار در کارگاه، امری ضروری است که چنین حساسیتی در اغلب موارد وجود ندارد.
همچنین نبود افراد آموزش دیده متناسب با نوع فعالیت و تجهیزات لازم و در کل نبود عوامل بازدارنده و شناخت از آن عامل مهمی در افزایش کشته شدگان و مجروحان حوادث کار به شمار میرود.
بررسی دقیق درباره تجهیزات ایمنی کارگاه و همچنین نظارتهای وزارت کار در این خصوص از سوی مراجع قانونی نیز ضروری است و همچنین عوامل محیطی، صفات شخصی مانند سرسختی، عصبانیت، عجله و بی باکی، شرایط ناایمن، عمل نا ایمن، اشتباه فردی، ضعف مدیریت، میزان تحصیلات و استفاده نکردن یا استفاده نامناسب از وسایل حفاظت فردی و خط مشی مدیریت از موثرترین عوامل حوادث کار از دیگر دلایل ایجاد حادثه در محیط کار محسوب میشوند.
از اعمال ناایمن میتوان مواردی مانند کار بدون مجوز، استفاده از ابزار معیوب، عدم توجه به اخطارها، عدم استفاده از وسائل حفاظت فردی، سرعت زیاد ماشین آلات، بلندکردن اشتباه بار، شوخی و تعمیر ماشین حین حرکت را نام برد و برای کاهش چنین حوادثی و به حداقل رساندن آسیبهای ناشی از آن باید بدانیم که مسئولیت عمده وقایع نامطلوب به عهده مدیران است و سرپرستان و استادکاران افراد کلیدی در پیشگیری از حوادث به شمار میآیند.
از ناهید حاجی خانی